Λέξεις-κλειδιά
ενότητας
θέματα, στρατηγός, στρατιώτες-αγρότες,
στρατιωτόπια, κοινότητα χωρίου, Λογοθέτης του Δρόμου, Λογοθέτης του Γενικού,
εξελληνισμός, Μεσαίωνας, Βυζαντινός χαρακτήρας
Η παρουσίαση του μαθήματος και αμέσως μετά οι σημειώσεις.
Ακολουθούν οι σημειώσεις στο προς εξέταση κείμενο.2. Η βασιλεία του Ηράκλειου (610-641). Αποφασιστικοί αγώνες και μεταρρυθμίσεις.
β. Εσωτερική
αναδιοργάνωση (σελ. 12-13)
· Ποιοι
λόγοι επέβαλαν τον 7ο αι. την εγκαθίδρυση νέου διοικητικού συστήματος στη Μ.
Ασία; Απαντήστε αφού μελετήσετε τόσο την ιστορική αφήγηση, όσο και το παράθεμα «Η
γένεση των θεμάτων και η καθιέρωση της Ελληνικής» του σχολικού βιβλίου.
·
Τι σήμαινε
ο όρος "θέματα" πριν τον 7ο
αι; Ποιο περιεχόμενο απέκτησε από τον 7ο αι και εξής;
·
Πώς
λειτουργούσε ο θεσμός των θεμάτων;
·
Πού
εξαπλώθηκε;
·
Ποιες
σημαντικές συνέπειες για την άμυνα
του Ρωμαϊκού κράτους είχαν τα νέα διοικητικά μέτρα;
·
Ποιες κοινωνικές μεταβολές προκάλεσαν τα νέα
διοικητικά μέτρα;
·
Μεταβολές
στη δομή της κρατικής μηχανής που σημειώθηκαν από τα μέσα του 7ου αι: Ποιοι διοικητικοί αξιωματούχοι αναλαμβάνουν
σημαντικό ρόλο και με ποιον ρόλο ο καθένας;
*** Διάβασε το παρακάτω ιστορικό παράθεμα: ποιες πληροφορίες της ιστορικής αφήγησης για τα
θέματα επιβεβαιώνει και ποιες πιθανόν προσθέτει σ' αυτήν;
«Με το θεσμό των θεμάτων
δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για τη συγκρότηση ενός ισχυρού εντόπιου στρατού,
πράγμα που απήλλαξε κι αυτό την αυτοκρατορία από τη δαπανηρή στρατολόγηση
αλλοδαπών μισθοφόρων, που δεν ήταν πάντοτε αφοσιωμένοι κι επαρκείς. Εκτός από
τους στρατιώτες των ακριτικών περιοχών και από τα βυζαντινά επίλεκτα σώματα,
που απαρτίζονταν κυρίως από τα πολεμικά φύλα της Μ. Ασίας και του Καυκάσου,
ένας σημαντικός ακόμη αριθμός Βυζαντινών γεωργών έλαβε «στρατιωτικά κτήματα» με
τη δέσμευση να προσφέρει στρατιωτική υπηρεσία. Αργότερα προστέθηκαν ως
στρατιώτες στα θέματα της Μ. Ασίας πολλοί Σλάβοι απ’ αυτούς που εγκατέστησε
εκεί η βυζαντινή κυβέρνηση.»
G. Ostrogorsky, Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους, τ.
1, σ. 162
γ. Εξελληνισμός
του κράτους (σελ. 14)
·
Ποιες
εξελίξεις που σημειώθηκαν κατά τον 7ο αι προώθησαν τον εξελληνισμό του Ρωμαϊκού
Κράτους;
·
Πώς
εκφράστηκε αυτός;
·
Τι
συμβολίζει η ολοκλήρωση του εξελληνισμού του Ρωμαϊκού Κράτους;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί σε
συμβολικό επίπεδο το οριστικό τέλος της
Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την αρχή
της μεσαιωνικής* ελληνικής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
*ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: Η χρονική περίοδος
ανάμεσα στην ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ και τη ΝΕΟΤΕΡΗ & ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ
«Βυζαντινός» χαρακτήρας
του κράτους
· Τι
δηλώνει ο όρος «Βυζαντινή Αυτοκρατορία»;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: «Βυζαντινή Αυτοκρατορία» ονομάζουμε την εξ-ελληνισμένη
και εκ-χριστιανισμένη Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία